Πόσο “θεραπευτική” είναι για τα ίδια τα ζώα θεραπείας η συμβολή τους;

Γράφει η Λήδα Δαουτοπούλου, Πιστοποιημένη Εκπαιδεύτρια Σκύλων P.D.T.I. GR Certified on Animal Assisted Therapy - Harcum College USA, Θαλάσσιος Βιολόγος - Ζωολόγος Bsc Essex Univ. U.K.

Όσο “δύσκολο” είναι να αποδείξουμε τι κάνει αυτού του είδους η θεραπεία στους ανθρώπους, άλλο τόσο δύσκολο είναι να να αποδείξουμε τι κάνει στα ζώα. Σαν επιστήμονες μαζεύουμε συνέχεια πληροφορίες και δεδομένα για τις σωματικές και ψυχολογικές αλλαγές στους ανθρώπους, αλλά δεν κάνουμε το ίδιο και για τους “Θεραπευτές” μας. Τα ζώα.

Εκτός από περισσότερη έρευνα, χρειάζεται και ένας ενιαίος κώδικας ηθικής, όπως και ξεκάθαροι κανόνες για το πόσες ώρες επιτρέπεται για παράδειγμα ένας σκύλος να “δουλεύει”, μέχρι ποια ηλικία, πόσα διαλλέιματα είναι απαραίτητα κλπ. Πολλά μοντέλα υποβοηθούμενης θεραπείας ανά τον κόσμο, εφαρμόζονται χωρίς πρώτα να έχουν ελεγχθεί σε σχέση με το ζώο, ούτε κατά την διάρκεια της εκπαίδευσης αλλά ούτε κατά την εφαρμογή τους.

Αυτό είναι ιδιαίτερα ειρωνικό καθώς είναι το ζώο που έχει τον σημαντικότερο ρόλο σε αυτή την διαδικασία. Φανταστείτε να ήσαστε για παράδειγμα άστεγοι και πεινασμένοι, να πονούσε η κοιλιά σας και παρόλα αυτά να έπρεπε να δουλέψετε τέλεια, χωρίς λάθη, για αδιευκρίνιστη ώρα, ενδεχομένως χωρίς διάλλειμα, χωρίς να έχει σημασία αν διασκεδάζετε, αν νιώθετε ασφαλής, αν είστε στεναχωρημένος.

Σε γενικές γραμμές, με εξαίρεση κάποιες περιπτώσεις που είναι από την φύση τους πιο ιδιαίτερες, τα ζώα που εμπλέκονται σε θεραπευτικές επισκέψεις κάθε είδους πρέπει να απολαμβάνουν αυτό που κάνουν και όχι απλά να το ανέχονται.

Συχνά, οι χειριστές επιρρεασμένοι από τα υπέροχα συναίσθηματα που και οι οι ίδιοι νιώθουν βοηθώντας άλλους, δυσκολεύονται να αντιληφθούν πότε το ζώο δεν νιώθει άνετα, ή ακόμη και έχει την ανάγκη να αποσυρθεί (Halo effect).

Είναι πολύ σημαντικό τα υπέροχα αυτά ζώα να αξιολογούνται συνέχεια ως προς την ικανότητα τους να “δουλεύουν” αλλά και ως προς την διάθεσή τους να το κάνουν. Είναι πολύ σημαντικό να έχουν μία ευτυχισμένη και υγιή ζωή, να λαμβάνουν αγάπη, να διασκεδάζουν, να αισθάνονται ασφαλή και να έχουν κάθε μέρα την επιλογή να “πάνε στην δουλειά τους” όπως άλλωστε κι εμείς. Έχουν δικαίωμα στην αξιοπρέπεια όπως όλα τα έμβια όντα γύρω μας. Να θυμάστε πάντα ότι ένας σκύλος ήδη “δουλεύει” για σένα επιπλέον των ωρών που προσφέρει απλόχερα την αγάπη του σε άλλους. Δεν έχει φωνή παρά μόνο την δική σου για να υπερασπιστεί τα δικαιώματα του.. μίλα προσεκτικά (Pearson, 2015). 

Πηγές:

• Nussbaum, M.C. (2006). Frontiers of justice: Disability, nationality, species membership. Cambridge, MA: Belknap Press of Harvard University Press.
• Serpell, J.A., Coppinger, R., Fine, A.H., & Peralta, J.M. (2010). Welfare considerations in therapy and assistance animals. In A.H. Fine (Ed.), Handbook on animal-assisted therapy (3rd ed.), (481- 503). Boston, MA: Elsevier Academic Press.
• Trujillo, K., Tedeschi, P., & Williams, J.H. (2011). Research meets practice: Issues for evidence- based training in human-animal interaction. In P. McCardle, S. McCune, J.A. Griffin, L. Espositio, & L.S. Freund (Eds.), Animals in our lives: Human-animal interaction in family, community, & therapeutic settings, (199-215). Baltimore, MD: Paul H. Brooks Publishing Co.
• Pearson J (2015), Ethical and Welfare Considerations for Animals in Therapeutic Settings, Denver University