Γράφει η Φωτεινή Κουρνέτα, Κτηνίατρος Κλασσικής και Εναλλακτικής Ιατρικής
Τα αντιβιοτικά είναι ευρέως χρησιμοποιούμενα φάρμακα και έχουν βοηθήσει πολύ στην αποφυγή της εξάπλωσης επικίνδυνων ασθενειών σε ανθρώπους και ζώα. Γιατί όμως ακούμε από ειδικούς της υγείας ότι πρέπει να αποφεύγεται η αλόγιστη χρήση τους; Είναι αλήθεια ότι πολλά βακτήρια έχουν γίνει τόσο ανθεκτικά που τα αντιβιοτικά δεν μπορούν πια να τα σκοτώσουν, με αποτέλεσμα η θεραπεία της ασθένειας πολλές φορές να μην επιτυγχάνεται; Αυτά και άλλα συχνά ερωτήματα θα απαντηθούν εδώ ώστε να είμαστε όλοι ενήμεροι, επιστήμονες, ασθενείς και ιδιοκτήτες ζώων σχετικά με αυτό το τόσο σοβαρό θέμα.
Τι είναι τα αντιβιοτικά;
Τα αντιβιοτικά είναι αντιμικροβιακές ουσίες οι οποίες συντίθενται και απεκκρίνονται από μικροοργανισμούς και τα οποία δρουν έναντι άλλων ειδών μικροοργανισμών. Κοινώς, είναι φάρμακα που σκοτώνουν παράγοντες που προκαλούν ασθένειες, όπως είναι τα βακτήρια. Δεν είναι αποτελεσματικά έναντι των ιών!
Αφού δεν είναι αποτελεσματικά έναντι των ιών, γιατί μου είχε χορηγήσει ο γιατρός αντιβίωση ενώ είχα κολλήσει τον ιό της γρίπης;
Όταν έχουμε κάποια ιογενή μόλυνση, πέφτει η άμυνα του οργανισμού και ευνοείται η ανάπτυξη βακτηρίων στον οργανισμό. Έτσι, χορηγούνται αντιβιοτικά προληπτικά ώστε να αποτρέψουν τον πιθανό πολλαπλασιασμό διαφόρων βακτηρίων.
Τα αντιβιοτικά δεν είναι πάντα η λύση. Ιογενείς λοιμώξεις, το κοινό κρυολόγημα και πολλές άλλες μολυσματικές ασθένειες δεν αντιμετωπίζονται με αντιβιοτικά. Μερικές φορές μπορεί κανείς να αναρρώσει εύκολα και χωρίς τη χρήση τους όπως για παράδειγμα όταν έχει πληγή από επιφανειακό δάγκωμα γάτας. Δεν πρέπει, επομένως, να λαμβάνει κανείς αντιβιοτικά όταν ο γιατρός, ή ο οδοντίατρος τον έχει βεβαιώσει ότι δεν τα χρειάζεται. Ο κτηνίατρος, επίσης, ξέρει αφού εξετάσει ένα ζώο αν θα χρειαστεί αντιβίωση ή όχι.
Τι να κάνω για να διατηρήσω τη δική μου υγεία και του ζώου μου;
Τα αντιβιοτικά δεν πρέπει να λαμβάνονται χωρίς να προηγηθεί εξέταση από γιατρό ή κτηνίατρο αντίστοιχα. Δεν παίρνουμε γενικώς φάρμακα επειδή τα ίδια πήρε ένας φίλος μας που είχε παρόμοια συμπτωματολογία, ούτε δίνουμε στο σκύλο μας μία αντιβίωση που είχε πάρει και παλιά και τη βρήκαμε στο ντουλάπι. Μπορεί να είναι ακατάλληλα για την τωρινή περίσταση, τοξικά, ληγμένα ή και μολυσμένα. Είναι απαγορευτικό, τέλος, να δώσει κανείς ανθρώπινο φάρμακο στο σκύλο ή τη γάτα του χωρίς να του το πει ο κτηνίατρος που παρακολουθεί το ζώο του. Αυτό θα μπορούσε να αποβεί μοιραίο.
Τι να κάνω για να μην κολλήσω κάποιο μικρόβιο;
Το τακτικό και σωστό πλύσιμο των χεριών μας με νερό και σαπούνι είναι το πιο σημαντικό πράγμα που μπορούμε όλοι να κάνουμε για να βοηθήσουμε στη μείωση της εξάπλωσης των μολύνσεων. Αυτό γιατί τα χέρια του ανθρώπου είναι ο πιο συνηθισμένος τρόπος μετάδοσης μικροοργανισμών. Πολλοί από αυτούς δεν είναι παθογόνοι, αλλά κάποιοι είναι. Εκτός από τα χέρια μας σημαντικό φυσικά είναι να πλένουμε το δέρμα και τα μαλλιά μας όπως επίσης τα λαχανικά με νερό και σαπούνι. Ποτέ δεν πίνουμε απαστερίωτο γάλα και δεν τρώμε τυρί που μας έφερε κάποιος από το χωριό. Ο κίνδυνος να μολυνθούμε είναι μεγάλος.
Πώς ξέρει ο κτηνίατρος ποιο αντιβιοτικό χρειάζεται το ζώο μου;
Πολλές φορές χρειάζεται καλλιέργεια του μικροβίου και αντιβιόγραμμα για να είμαστε απολύτως σίγουροι για το κατάλληλο αντιβιοτικό. Πρόκειται για διαγνωστικά τεστ που πραγματοποιούνται στο εργαστήριο με τη χρήση του δείγματος που πήρε ο κτηνίατρος από το εκάστοτε ζώο.
Η γάτα μου δεν παίρνει εύκολα χάπια. Αν δεν δώσω το αντιβιοτικό στη γάτα μου τόσες πολλές μέρες τι θα γίνει;
Είναι πολύ σημαντικό πρώτα απ' όλα για την υγεία της γάτας σας να πάρει όλες τις συνιστώμενες δόσεις όπως ακριβώς ορίζεται στη συνταγή του κτηνιάτρου. Αν δεν το κάνετε, μπορεί το ζώο να μην θεραπευθεί. Επίσης, τα βακτήρια πιθανότατα θα αναπτύξουν ανθεκτικότητα.
Τι εννοούμε όταν λέμε "ανθεκτικότητα στα αντιβιοτικά";
"Ανθεκτικότητα στα αντιβιοτικά" είναι η κατάσταση στην οποία τα αντιβιοτικά δεν είναι πια το ίδιο αποτελεσματικά εναντίον της βακτηριακής λοίμωξης. Οι μολύνσεις που προκαλούνται από ανθεκτικά στα αντιβιοτικά βακτήρια μπορεί να αντιμετωπιστούν δύσκολα ή να διαρκέσουν περισσότερο. Σε βαριές περιπτώσεις, δεν υπάρχει αποτελεσματικό αντιβιοτικό και έτσι η ασθένεια δεν μπορεί να θεραπευτεί και μπορεί να προκαλέσει ακόμα και τον θάνατο.
Έχω ακόμα απορίες σε σχέση με τα αντιβιοτικά. Τι να κάνω;
Να ρωτήσετε τον ειδικό! Αν έχετε απορίες σχετικά με τη θεραπεία στο σκύλο σας, μη διστάσετε να ρωτήσετε τον κτηνίατρό σας! Η καλή σχέση με τον γιατρό, οδοντίατρο και τον κτηνίατρό μας είναι η βάση για υγιείς και ευτυχισμένους ανθρώπους και ζώα!
Συμπερασματικά θα λέγαμε ότι η αλόγιστη χρήση των αντιβιοτικών, από τότε που ο Φλεμινγκ ενθουσιασμένος ανακάλυψε την πενικιλίνη, έχει φέρει σε πολλά αδιέξοδα τους επιστήμονες της υγείας. Θα λέγαμε ότι δόθηκε πολύ βάρος στην εξόντωση των μικροοργανισμών μετά την ανακάλυψη του μικροσκοπίου το 1950 και όχι τόσο στην ενίσχυση της γενικής κατάστασης του οργανισμού. Σαν να επαναπαυτήκαμε κάπως με το γεγονός ότι το μικρόβιο θα σκοτωθεί από το αντιβιοτικό και ξεχάσαμε ότι ο οργανισμός του ανθρώπου και των ζώων έχει τους δικούς του μηχανισμούς άμυνας και κατ' επέκταση θεραπείας. Ποτέ δεν είναι αργά όμως για να δούμε τη χρήση των φαρμάκων από άλλη οπτική γωνία, σαν υποστυλώματα του οργανισμού που έχει ισχυρό αμυντικό σύστημα και μπορεί και ανταπεξέρχεται ακόμα και χωρίς αυτά σε πολλές περιπτώσεις.
Πηγές:
- www.fve.org
- www.cpme.eu
- www.eudental.eu
- Κτηνιατρική Φαρμακολογία, Γεώργιος Χ. Μπατζίας, Αριστοτέλειο Πανεπιστήμο Θεσσαλονίκης, Τμήμα Εκδόσεων, Πανεπιστημιακό Τυπογραφείο, 2004
